• Menu
  • Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Geschiedenis van Vledderveen Drenthe en Boschoord

geschiedenis-vledderveen

Header Right

De geschiedenis van Vledderveen en Boschoord

  • Home
  • De tijdvakken
    • De tijdvakken: het overzicht
    • Inleiding
    • Voor 1550
    • 1550 – 1880
    • 1880 – 1945
    • 1945 tot heden
  • Uitgelicht
    • Uitgelichte onderwerpen
    • Gebouwen
    • Personen
    • Verenigingen
    • Objecten
  • Galerijen
    • Onderwerpen in de galerijen
    • Kaartgalerij
    • Documentgalerij
    • Foto’s
  • De werkgroep
    • Werkgroep Historisch Vledderveen
    • Contact
  • Handleiding website
  • Zoek
  • Home
  • De tijdvakken
    • De tijdvakken: het overzicht
    • Inleiding
    • Voor 1550
    • 1550 – 1880
    • 1880 – 1945
    • 1945 tot heden
  • Uitgelicht
    • Uitgelichte onderwerpen
    • Gebouwen
    • Personen
    • Verenigingen
    • Objecten
  • Galerijen
    • Onderwerpen in de galerijen
    • Kaartgalerij
    • Documentgalerij
    • Foto’s
  • De werkgroep
    • Werkgroep Historisch Vledderveen
    • Contact
  • Handleiding website
  • Zoek
Compagnonshuis

Friese betrokkenheid

U bent hier: Timeline Stories - tijdvakken - 1550-1880 - Friese betrokkenheid

27 december 2018 door //  by Marjan

In Nijensleek kwamen in de loop van de tijd andere namen voor als erfgenamen van Burmania, zoals Van Moersbergen en Westerbeeck. De laatste liet een afvoer graven vanaf de grens van Friesland naar de Vledder Aa, deze vaart kreeg de naam ”Westerbeecksloot”. In die tijd (1650) liet hij een herenhuis bouwen, genaamd huize “Westerbeeck” (Dit is niet het huidige huize Westerbeeck). Omdat hij garnizoenscommandant van Steenwijk was kon hij kennelijk gemakkelijk het recht verwerven om zijn turf ook via Steenwijk af te voeren.

Compagnonshuis
Compagnonshuis

Familie Heloma

Vanaf het begin van de 18e eeuw was de familie Van Heloma vanuit Heerenveen bezig zich op te werken tot grootgrondbezitters, zij streefden een soort landadel-positie na. Zij kochten land op, verwierven aandelen in de veencompagniën, inden tolgelden van hen toebehorende vaarten, maar moesten links en rechts processen voeren om dit te bereiken. In de loop van de jaren 1720 betrokken zij af en toe het Compagnonshuis in Noordwolde. Van hieruit bestuurden zij de werkzaamheden rondom Noordwolde en verhoogden het tempo van landaankopen richting Boyl.
Door erfenissen verkregen zij ook veel land in andere veengebieden in Friesland.

In 1728 kocht Steven van Royen het landgoed Westerbeecksloot. Bij zijn overlijden in 1760 was er al veel veen in het oostelijke, Nijensleker gebied afgegraven, maar kennelijk nog onvoldoende voor Nicolaas van Heloma om zich voor het landgoed te interesseren. Uiteindelijk werd in 1766 de koop gesloten. De familie Van Royen bleef in het oude huis Westerbeeck wonen en Nicolaas van Heloma  bouwde in 1768 het thans nog bestaande pand, iets ten westen van het oude huis. Hij bleef echter wel officieel in Heerenveen wonen, in het landhuis Voormeer.

In die tijd kocht hij nog meer percelen, soms met opstallen, zoals in Wateren en in Wapserveen. Hij liet veel wegen aanleggen, onder andere naar Noordwolde en Wapserveen/Havelte en betaalde mee aan groot onderhoud van de weg naar Vledder en dergelijke. In het oosten van Friesland, waar hij veel  bezittingen had, waaronder vaarten en bruggen met tolrecht, legde hij wegen aan of verbeterde bestaande. De drijfveer hierbij waren de tolgelden, vooral het vervoer van turf was voor hem een belangrijke bron van inkomsten.

Nicolaas van Heloma stierf in 1774. Zijn beide zoons, nog relatief jong en studerend, namen samen de leiding over. Tjaard was toen 21 en Marcus 19 jaar.

Category: 1550-1880

Vorig bericht: «Een sfeertekening uit 1940 Oprichting IJsclub “Nieuw Leven”
Volgend bericht: Wat gebeurt er verder? Sluis met praam, einde 19e eeuw»

Primaire Sidebar

1550-1880

1860Het einde van de vervening

Het begin van het einde

Veetellingen

In de jaren 1860 – 1880 werd er nog volop turf gewonnen, maar ook kwamen er steeds meer stukken land vrij. De goede stukken werden als landbouwgrond in gebruik genomen door zich in het gebied vestigende gezinnen, veelal als pachters. De bebouwing was uiterst primitief (veelal plaggenhutten) en lag verspreid over het gehele gebied. Er …

1808

Het echte begin

Kaartblad 11 en 12

In 1808 begon met op kleine schaal veen af te graven. Dit was de start van werkverschaffing voor velen, gedurende vele decennia. De werklieden kwamen vooral uit Noordwolde en nabije omgeving. Tot dan toe was het gebied Vledderveen praktisch onbewoond, maar na enkele jaren begon er sporadisch hier en daar een huis (lees: plaggenhut) te …

Rond 1800Wijken graven

Het eigenlijke begin

Markekaart 1848

In de loop van de 18e eeuw was, zoals eerder genoemd, in opdracht van de eerder genoemde Compagnie een wijk gegraven vanaf het huidige Noordwolde-Zuid langs de huidige Nieuweweg tot ongeveer daar waar nu de “Mandenmakerij” van de Maatschappij van Weldadigheid is. Deze wijk werd “De Splitting” genoemd maar had verder geen verbindingen. De reden, …

1800Wat gebeurt er verder, na het ondertekenen van de overeenkomst?

Wat gebeurt er verder?

Sluis met praam, einde 19e eeuw

De overeenkomst of het octrooi, beschreven in “Het formele begin van Vledderveen”, kan gezien worden als het echte startpunt van de ontwikkeling van Vledderveen. Reeds 10% afgegraven Een van de bepalingen in het octrooi was dat het werk snel ter hand moest worden genomen. De beide broers Heloma gingen hier maar mondjesmaat toe over, omdat …

1779Het formele begin van de Vledderveense vervening

Het formele begin

Het eigenlijke begin

In het hele gebied begon in deze tijd de turf op te raken en dacht men na over nieuwe gebieden. Daarbij kwam het Vledderveen in beeld, of zoals het toen vaak genoemd werd “De Vleddersche Veenen”. In 1779 vroegen de gebroeders Van Heloma een octrooi aan bij de Staten van Friesland om vanuit de kant …

1650Friese betrokkenheid bij de vervening

Friese betrokkenheid

Compagnonshuis

In Nijensleek kwamen in de loop van de tijd andere namen voor als erfgenamen van Burmania, zoals Van Moersbergen en Westerbeeck. De laatste liet een afvoer graven vanaf de grens van Friesland naar de Vledder Aa, deze vaart kreeg de naam ”Westerbeecksloot”. In die tijd (1650) liet hij een herenhuis bouwen, genaamd huize “Westerbeeck” (Dit …

1630Amsterdamse betrokkenheid bij de vervening

Amsterdamse betrokkenheid

Portret van de familie van Jan Jacobsz. Hinlopen en Leonora Huydecoper (Door: Gabriel Metsu 1662-1663, Bron: Stichting RKD))

Rond 1630 begonnen Amsterdamse koopmansfamilies interesse te tonen in aandelen in de turfwinning. Men voorzag een uitbreiding van het winningsgebied, juist ook voorbij Noordwolde lagen nog uitgestrekte veengebieden, richting Boyl. Enkele familienamen: Hinlopen, Bicker, Pauw en Van Loon. Deze families waren niet alleen koopmannen maar behoorden ook tot de bestuurlijke elite van De Zeven Provinciën …

1600Vierde Part

Vierde Part

Steggerda

In het begin van de 17e eeuw begon belangstelling te ontstaan om in het grensgebied van Weststellingwerf en Drenthe/Overijssel, ruwweg 1.000 hectare groot, de aldaar aanwezige dikke hoogveenlaag te exploiteren. Vooraanstaande, Weststellingwerfse families, zoals Idserda, Lyclama en Terwischa, bezaten veel grond in dat gebied. In 1608 richtten zij een compagnie op, die begon met het …

1550Onderweg naar het begin van de vervening

Onderweg naar het begin

De aanloop

Pas in het midden van de 16e eeuw begon men turf te steken in het ons omringende gebied (afgezien van eigen gebruik door de inwoners van Vledder), zowel aan de Drentse als aan de Friese kant. Burmaniasloot De Drentse Drost Reynoud van Burmania was eigenaar geworden van het oostelijke gedeelte van Nijensleek. Hij liet een …

Verklarende woordenlijst

Wijk: afvoersloot

Grietman: Friese schout, voorloper plattelandsburgemeester

Footer

Inleiding

Inleiding

Het Vledderveen werd, vanaf begin 19e eeuw, bewoond door personen die meekwamen met de vervening, die wegliepen uit de kolonie, ontslagen waren uit de kolonie en kinderen waarvoor geen plaats meer was in de kolonie. Niet bekend is hoe de verhouding tussen kolonisten en niet kolonisten was.

Het hardnekkige verhaal dat Vledderveen alleen bewoond werd door “desperado’s” is onjuist.

Lees meer... overInleiding

Werkgroep Historisch Vledderveen

Werkgroep Historisch Vledderveen bestaat sinds 10 februari 2015. De doelstelling van de werkgroep is de geschiedenis van Vledderveen te beschrijven vanaf het verre verleden tot aan het heden.

Lees meer... overWerkgroep Historisch Vledderveen

© 2022 Vledderveen Drenthe · Alle rechten voorbehouden