Oorsprong familie Veldhuizen
Veldhuizens, daar zijn er in de periode 1830 en later genoeg van in Vledderveen en het is allemaal familie. Van oorsprong komt deze familie uit Oldeholtwolde, gelegen tussen Wolvega en Heerenveen.
De Veldhuizens zijn veelal werkzaam in het veen en trekken mee met de ontginning van dat veen in deze streek. Zo komen de meesten vanuit Noordwolde (Weststellingwerf) en omgeving, waar de vervening eind 1700 is afgerond.
Albert Harmenszen Velthuisen (omschrijving : zeer arm man in de archieven of zoiets??), geboren in Oldeholtwolde, trouwt in 1740 in Noordwolde met Femmigien Clazen. Zij woonden destijds in Boijl.
De eersten
De eerste Veldhuizen in Vledderveen is Klaas Alberts Veldhuizen. Hij woont of werkt in 1830 in Vledderveen als veenbaas. Klaas is geboren in Noordwolde en “stond te boek” als vervener in Boijl. De eerste Veldhuizen geboren in Vledderveen is, volgens het Drents archief, Roelof Veldhuizen, geboren op 22 januari 1862, zoon van Klaas Veldhuizen (beroep: arbeider, oud: 23 jaar), en Lena Beun. Roelof overlijdt vrij snel, op 8 maart 1864.
Het eerste huwelijk in Vledderveen (afgesloten in Vledderveen) is in 1863 van Jan Alberts Veldhuizen, (geboren te Noordwolde, 27 jaar oud, zoon van Albert Jans Veldhuizen en Metje Reinders Bult) met Roelofje Roelfs Veldhuizen (geboren te Noordwolde, dochter van Roelof Alberts Veldhuizen en Sijgje Willems Bosch).
Namen en bijnamen
De Veldhuizens hebben grote gezinnen en leven in bittere armoede. Tien tot twaalf kinderen per gezin zijn geen uitzondering. Het is allemaal familie en daardoor komen ook vaak dezelfde namen voor. In de periode 1860 -1960:
- Jan 25 keer;
- Roelof 24 keer;
- Sjouke 15 keer en;
- 10 keer Theunis bij de mannen;
- Jacoba ongeveer 20 keer en;
- Maria 10 keer bij de vrouwen.
Een “bijnaam” was dus belangrijk om de juiste persoon te kunnen duiden. Zo werd het: Theunis de Broek; Theun Klomp (ook Teun van Lien); Roelof van Liene; Jan van de Dikke steen; Jan Veld; Jan van Dikke Jan; Jan van Koosje; ouwe Sjouke; kleine Sjouke; Sjouke van Tienie et cetera.
In de jaren 1860-1975 is in bijna 90 % van de gezinnen (in Vledderveen??) bij de man, dan wel de vrouw, sprake van de familienaam Veldhuizen. Huwelijken waren er met onder andere: Augustein, Bakker, Beun, Boertje, Brouwer, Ent, Flobbe, van Helden, Hoffman, Hoogendijk, Hoogeveen, Klaver, Koopman, Kragt, Krol, Latour, Lem, Marinus, Menger, Mooi, Mulder, van Nieuwenhoven, van Olphen, Oukes, Room, Veloo, Veldmeijer, Verra, de Vries, van der Walle, van Waveren.
Werkzwaamheden
Na de turfwinning, eind 1800, bleef een deel van de Veldhuizens in Vledderveen wonen. Ze zoeken werk in de omgeving en houden een geit en/of een varken. Als ze het goed doen (Als ze kunnen?) een koe. Daarnaast is het maken van mandjes (vlechtwerk) van wilgentenen bijna huis aan huis aan de orde.
In 1914 staat 70% van de beroepsbevolking van Vledderveen en Vledderveld te boek als arbeider, 20% als stoelenmaker. Een aantal heeft als bijbaan mandenvlechter. Verder is er een landbouwer en een heideboendermaker.
Werk is er weinig, door hun ervaring met het vlechten van wilgentenen mandjes, komen velen later terecht in de rotanindustrie in Noordwolde. Een aantal begint een eenmansbedrijfje aan huis, waarin het gehele gezin mee helpt.
In de crisisjaren, de jaren dertig, en de daaropvolgende 2e wereldoorlog is het armoe troef. Veel Veldhuizens, net als de andere dorpsbewoners, werken (zitten) noodgedwongen in de DUW (Dienst Uitvoering Werken ). Als dat niet het geval is dan werkt men “over ver”, soms tot in Holland*, aan de waddenkust* of in de polders, bij de aanleg van wegen en dijken of verricht men boerenarbeid. Ook de Maatschappij van Weldadigheid* is dan een werkgever met veel bosarbeid en onderhoud van wegen, paden en sloten*.
Nevenfuncties
Er worden veel beroepen of “nevenfuncties” uitgeoefend. Zo is Theunis Veldhuizen (de Broek, 1902-1969) onder meer scheerbaas/kapper, mandenmaker en keuterboer met 2 koeien, een geit en een varken voor de slacht. Ook is hij uitvoerder/ploegbaas bij de Heide Maatschappij, die de DUW in Vledderveen uitvoerde (?). Daarnaast is hij raadslid voor de PvdA in de gemeente Vledder , secretaris van het NVV (het huidige FNV) en raadslid, van 1936 -1941, voor de SDAP (de voorloper van de PVDA).
Klaas (Nicolaas) Veldhuizen (ook een de Broek, 1885-1964) verkoopt petroleum, die hij op de fiets, met voorop een mand, thuisbrengt. Klaas woont dan aan de Werkhorstlaan . De petroleumverkoop is nog een tijdje overgenomen door Roelof Thz, Veldhuizen (de Broek). Midden jaren vijftig stopt de verkoop van petroleum. Gas in flessen wordt dan in Vledderveen, onder andere bij kleine Sjouke, als depothouder van de firma Veurman uit Noordwolde, verkrijgbaar.
Theun (klomp) Veldhuizen van Lien (1927 -2011), begint een handel in klompen, gereedschappen et cetera en later, midden jaren zestig, een winkel; Theuns Bazar. Deze winkel staat in het begin van het dorp (tegenover de kapel) waar dan ook een benzinepomp komt te staan. Later wordt dit overgenomen door Kleine Sjouke Veldhuizen, zoon van Ouwe Sjouke .
Diezelfde Kleine Sjouke Veldhuizen (1928 -2007, van Ouwe Sjouke), begint met zijn Aaltje (Donker) in 1954 een Café in het dorp, met daarnaast, in 1968, Camping Bij ‘t Ven. Sjouke is verder jager en handelaar in alles wat los en vast zit. Hij koopt, onder andere, de winkel van Theun Klomp .
Zoon Harrie Veldhuizen (1952, Harry van Sjouke en Aaltje of Harry van Sjouke van het Café ) is jarenlang bestuurslid van het Plaatselijk Belang en vele andere organisaties.
Sjouke Veldhuizen, van Tienie, verzorgde met Tienie vele jaren het Hertenkamp en was ook bestuurslid van diverse verenigingen.
*levensloopverhalen van Jan Klaver, kleine Keesie Veldhuizen en Ouwe Sjouke (van Sjouke) Veldhuizen
