IJsclub “Nieuw Leven”

“Nieuw Leven” is waarschijnlijk in 1925 opgericht. Helaas zijn er geen documenten, statuten, notulen e.d. van de eerste jaren meer beschikbaar. Het begin is dus in nevelen gehuld, dit jaartal is alleen uit overlevering bekend, rond1970 hebben toenmalige bestuursleden bij oud-leden navraag gedaan en de meeste antwoorden gaven aan dat de vereniging in het begin van het seizoen1925/1926 opgericht zou zijn. Sommigen gaven aan dat er rond 1880 ook al een ijsvereniging in Vledderveen geweest zou moeten zijn, eveneens getooid met de naam ”Nieuw Leven”. Een belangrijke doelstelling zou het zich inzetten voor de jeugd in het gebied geweest zijn. Deze vereniging heeft niet lang bestaan.

Het eerste nog beschikbare stuk dateert uit 1933, het kasboek. Het begint met een kassaldo van ƒ12,71. Met de opgehaalde contributie, de inleggelden voor de wedstrijden en de losse kaartverkoop komt men dan uit op een totaal aan inkomsten van ƒ91,47. Financieel was het een goed jaar, want de totale uitgaven bedroegen slechts ƒ58,80. Een belangrijk deel hiervan vormt het prijzengeld voor de winnaars van de wedstrijden. De kascommissie, bestaande uit H. Hoogendijk en G. van der Walle, gaf haar fiat aan de gevoerde financiële administratie.

Hetzelfde kasboek is tot 1966 in gebruik, de uitgavensoorten zijn ongeveer nog dezelfde, alleen zijn de bedragen dan anders, saldo en ontvangsten samen bedragen ƒ875,53. Bijna het tienvoudige dus van 1933. Enerzijds door de inflatie, anderzijds door het toegenomen aantal leden in de laatste jaren.

Aan de hand van de uitgaven valt ook nog op te merken dat het ijsvermaak in de eerste oorlogsjaren “gewoon” doorging, onder andere met het organiseren van wedstrijden. Wel moeten voor wedstrijden en vergaderingen speciale vergunningen worden aangevraagd, niet alleen bij de gemeente, maar ook bij de Procureur-generaal in Leeuwarden. Die geeft wel toestemming om te vergaderen maar onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat er geen onderwerpen van politieke aard worden besproken.
Ook moet men om 23.00 uur de zaal hebben verlaten. In de laatste twee oorlogsjaren zij n geen activiteiten te vinden, geen beschrijvingen en geen uitgaven. Kennelijk toch de invloed van de oorlog, want de winter van 1944 was erg streng en de voedsel- en brandstofvoorziening nijpend.

In het verlengde van de financiële administratie ligt de ledenadministratie. Nog als voortvloeisel uit de periode dat geen straatnamen en bijbehorende huisnummers in gebruik waren werd de ledenadministratie per buurtschap bijgehouden. Men woonde in (het) Vledderveen, weliswaar op een bepaald nummer, maar die nummering was willekeurig door het gebied.

Het boekje dat hiervoor gebruikt werd ging ook weer jarenlang mee. Hierin werden de namen van de leden per buurtschap genoteerd, met een kruis werd aangegeven of ze betaald hadden. Ook werden daarin de verhuizingen en opzeggingen bijgehouden.

Vanaf 1938 zijn ook andere documenten beschikbaar, notulen van vergaderingen, verslagen van wedstrijden, correspondentie, en dergelijke. Als voorbeeld de jaarvergadering in 1938. Al lezende in de notulen van die vergadering komen de gebruikelijke onderwerpen aan de orde. Zo wordt de contributie wederom op f 0,25 vastgesteld, de vergoeding voor het vergaderen in het verenigingsgebouw “Samen Een” (Zie KerspelStokkies nr 15) is f 5,00. Bestuursverkiezing en kascontrole zijn ook dan de standaard agendapunten.

Het blijkt dat de vereniging in het bezit is van een tent, die bij inschrijving verhuurd wordt aan de hoogste bieder. Deze plaatst de tent dan bij de ijsbaan voor de verkoop van ”koek en zopie”. Interessant is de discussie die ontstaat of de wedstrijden voor kinderen toegankelijk zijn voor alle kinderen of alleen voor de kinderen van het dorp. Een beslissing hierover wordt aangehouden.

In datzelfde jaar nog was, al ver voor de desbetreffende ledenvergadering vastgesteld, een hardrijderij voor kinderen gepland. Bij vriezend weer was die voorzien voor 29 december. Helaas begon het twee dagen eerder te dooien, een dag later weer licht te vriezen en op de dag zelf regende en sneeuwde het.
Het bestuur kwam ettelijke keren bijeen om te bespreken of de wedstrijd wel of niet door kon gaan. Zij gingen, op de vrijdagochtend zelf, het ijs op voor een definitief oordeel. Het werd afgelast.
Wel was de maandag ervoor een hardrijderij voor leden georganiseerd, hieraan namen 33 leden deel. Daar waren zowel inschrijfgeld als prijzen aan verbonden, de laatste variërend van f 10,00 tot f 2,50.

Als ijsbaan gebruikt “Nieuw Leven” dan de zogenaamde Mannespoel, gelegen aan de noordoostelijke zijde van de Bosweg. Deze poel dankt zijn naam aan Mannes Brouwer, een keuterboer die daar dicht in de buurt woonde. Alleen in de eerste paar jaar werd er geschaatst op een kleine poel vlak ten noorden van het dorp.

Al in de dertiger jaren van de vorige eeuw worden er, van rijkswege, plannen gemaakt voor verdere ontginning en ruilverkaveling van het gebied. Ook in de oorlogsjaren spreekt men hierover en wordt er geïnventariseerd.
In die tijd, nadat de turf al lang afgegraven was, waren er al wel percelen ontgonnen, maar veel was nog kaal heideveld, er waren nog geen bossen. Ook het gebied van de Mannespoel werd in de plannenmakerij betrokken.
In de vergadering van 1941 vraagt de heer T. Veldhuizen het bestuur stappen te ondernemen om duidelijkheid te krijgen over het wel of niet voortbestaan van deze poel. Het bestuur, waar, onder andere, de heren M. Hoekstra, N. Veldhuizen en R. Veldhuizen zitting in hebben, zal zich tot de “autoriteiten” wenden. Al vrij snel komt er een redelijk geruststellend antwoord dat de kans groot is dat de Mannespoel in zijn huidige vorm behouden zal blijven.

In 1946 doet zich het probleem voor dat in de loop van de laatste oorlogsjaren er nog zoveel turf weggegraven is uit de diverse poelen dat bepaalde plekken erg diep geworden zijn.

Dit vindt men gevaarlijk en het bestuur beraadt zich op te nemen maatregelen.
Uiteindelijk beslist het bestuur tot het uitgeven van aandelen van f 5,00. Met het op deze manier verkregen geld kan grond, uit de ondiepe plekken van de Mannespoel, in de diepere gaten gestort worden. Er worden 50 aandelen geplaatst. Het werk wordt uitgevoerd door 5 Vledderveners. Hierbij moet bedacht worden dat de meeste weeklonen in die tijd onder de f 50,- lagen en in deze regio waarschijnlijk aanzienlijk daaronder.

Uit deze periode stammen enkele foto’s. Fotograferen deden maar weinigen, een daarvan was de voorzitter, meester Hoekstra. Goed zichtbaar is het nog kale landschap. Er is nauwelijks bomengroei, laat staan bos. De ontginningen waren nog in volle gang. Pas rond deze periode werden de niet voor landbouw geschikte percelen met bos beplant.

De hardrijwedstrijden waren niet alleen voor leden van “Nieuw Leven”. Via advertenties in bladen als “Aanpakken” en de “Provinciale Drentsche en Asser Courant” werden deelnemers uit de hele regio gezocht. Daar kwamen dan ook weer toeschouwers op af. Deze moesten kaartjes kopen waarop “Vermakelijkheidsbelasting” aan de gemeente betaald moest worden. Op een kaartomzet van f 51,00 moest dan f 12,00 belasting betaald worden.

Vanaf 1947 worden de notulen van de ledenvergadering niet meer op losse bladen geschreven of uitgetikt, maar begint men ze in een schrift te schrijven. In die periode was het gebruikelijk om de notulen van de vorige vergadering voor te lezen. Van sommige secretarissen is het handschrift redelijk moeilijk te lezen, doch dat is geen bezwaar aangezien hij (ook in die periode waren de bestuursleden uitsluitend mannen) ze zelf moest voorlezen. De periode tot 1968 wordt hiermee overbrugd. Eveneens in dit schrift zijn lijsten bijgehouden van jaren waarin bestuurs- en commissieleden aan- c.q. aftraden. Ook delen van de ledenadministratie per buurtschap zijn hierin te vinden.

Met grote regelmaat terugkerende onderwerpen zijn:

• De palen voor het geraamte van de tent, vlaggen en afzetting, die aangeschaft, gezaagd, geplaatst, weer weggehaald en opgeslagen moeten worden.
• De tent voor de consumpties. Wie wil hem huren voor bij welke wedstrijden? Krijgen de kinderen korting? Als hij niet verhuurd wordt: Wie van de bestuursleden zorgt dan voor de bezetting?
• De regelingscommissie: Wie zitten in die commissie en welke wedstrijden moeten ze regelen voor welke groepen?
• De bezems en de sneeuwschuiver: Zijn ze nog in goede conditie of moeten ze vervangen worden?
• De hoogte van de contributie, de inleggelden en de prijzen voor de wedstrijden. Ook de inningsmethode varieert per jaar, of één persoon tegen een vergoeding of vrijwilligers per buurtschap.
• De bestuursverkiezing: Heel vaak worden aftredende bestuursleden herkozen, sommigen hebben wel 25 jaar of langer zitting.
• Het tegenvallende aantal leden dat de ledenvergadering bezoekt.
• De uitloting van de eerder beschreven aandelen, meestal 4 per jaar.
• De kaartverkoop op de baan: wie gaan dat doen?
• De jaarlijkse bijdrage aan zowel de provinciale als de landelijke schaatsbond.

Hoewel niet precies meer is na te gaan, is zo rond 1950 het eigendom van De Mannespoel in handen van Staatsbosbeheer. Voor de gebruiksrechten betaalt de vereniging f 25,00 per jaar als pacht. Dit bedrag dient uit eigen initiatief overgemaakt te worden. Tot aan het seizoen 2013/2014 blijft dit zo, maar dan wordt in onderling overleg, onder andere op basis van plantengroei en andere natuurwaarden (de wens van Staatsbosbeheer) en bereikbaarheid (de wens van Nieuw Leven) besloten voortaan “De poel van Dien de Vrij” aan de Boergrup als ijsbaan te gebruiken. De oude pachtovereenkomst is vervallen, er is een nieuwe voor in de plaats gekomen.

Hoekstra stapt op

In de jaarvergadering van 1959 treedt de heer M. Hoekstra af als voorzitter. In de gememoreerde eerste weer beschikbare notulen (1938) wordt hij al als voorzitter genoemd. In een dankwoord bedankt T. Veldhuizen meester Hoekstra voor het vele werk dat hij in de afgelopen 26 jaar voor de vereniging verzet heeft. Ook vraagt de heer Veldhuizen of het bestuur eraan gedacht heeft hem een blijvende herinnering aan te bieden. Hierop neemt de secretaris (J.C. Bolding) het woord en onder dankzegging voor zijn inzet biedt hij aan meester Hoekstra een pijp aan.

50-Jarig bestaan

In 1975 bestaat de ijsclub 50 jaar. De vereniging viert dat met een feestavond in het café “Bij het Ven” van Sj. Veldhuizen. Hier wordt de laatste jaren ook steeds vergaderd omdat ”Samen Een” inmiddels gesloten was. Deze feestavond was aangemeld bij de gemeente (leges f 3,00). “De Molenwiekers” verzorgen de muziek en de conference à raison van f 350,00. ’s Middags was er al een kinderfeest met consumpties en samen met alle consumpties van het avondfeest moest de vereniging hiervoor f 493,45 betalen.

Nieuwe sneeuwschuiver

In 1979 is de oude sneeuwschuiver hoognodig aan vervanging toe. Met intekenlijsten wordt het gehele dorp benaderd alsmede bekende “sympathisanten” uit de overige dorpen van de gemeente. Dit levert ruim f 500,00 op. Het bestuur informeert bij het gemeentebestuur of er een subsidiemogelijkheid bestaat. Het gemeentebestuur vraagt het bestuur om de aanvraag nader mondeling toe te lichten (per brief van 2 februari 1979). Kennelijk zijn B&W overtuigd geraakt van de noodzaak, zij komen met een raadsvoorstel en op 8 juni wordt medegedeeld, dat er f 2.500,00 subsidie verstrekt wordt, samen met de inschrijvingen voldoende om tot aankoop over te gaan.

In datzelfde jaar (1979) organiseert “Nieuw Leven” de gemeentelijke kortebaankampioenschappen en in 1986 weer. Beide keren waren Vledderveners (dames en heren) de kampioenen. De toenmalige burgemeester Verstegen reikte de prijzen uit. Hij was zelf ook regelmatig op de baan te vinden om het “beentje-over” te oefenen, maar wel op rustige momenten. 1986 was ook een Elfstedenjaar. Maar liefst 4 Vledderveners reden deze tocht uit en werden daarvoor door het bestuur gehuldigd. Het waren Geert de Jonge, zijn zoon Peter, Harry Veldhuizen en Sake Hof.

Alternatieven

Niet alle jaren kan er geschaatst worden of wedstrijden gereden. Daarom organiseert de vereniging bijvoorbeeld in 1989 een speelochtend op Koninginnedag voor de kinderen van de leden op het sportterrein. Er worden diverse spelletjes aangeboden. In de middag is er een wandel/puzzeltocht voor de leden in de bossen bij Vledderveen. Ook worden er in ijsloze winters wel uitstapjes naar Thialf in Heerenveen georganiseerd.

Verlichte baan

Langzamerhand komt er steeds meer behoefte aan een verlichte baan. Een aansluitpunt voor elektriciteit op de Mannespoel is ver te zoeken. Daarom moet er een aggregaat komen. Gelet op de kaspositie besluit het bestuur in 1993 een gebruikte aan te schaffen voor f 500,00 in plaats van f 3.500,00 voor een nieuwe.

Wietze Hoogeveen vertrekt

In de jaarvergadering van 1994 neemt Wietze Hoogeveen afscheid als voorzitter van de vereniging. Hij heeft dan 38 jaar in diverse functies de vereniging gediend. Als dank krijgt hij daarvoor een attentie. De avond wordt met een bingo afgesloten. Net als bij veel andere verenigingen komt maar een klein deel van de leden naar de ledenvergadering., Dat jaar waren er 2 dames en 13 heren. Het ledental blijft lange tijd, zo tot rond 1980, stabiel met 60 à 70 leden. Daarna, met de komst van meer inwoners in het dorp, groeit dit aantal 20 jaar later tot ruim 160. De jaren daarna blijft dat zo.

Nieuwe baanveegmachine

Eind 1997 constateert men dat de inmiddels oude baanveegmachine dringend aan vervanging toe is. Het bestuur wendt zich dan tot het Plaatselijk Sport Stimuleringsfonds voor een bijdrage van f 3.000,00 in de kosten hiervan. Nog in diezelfde maand krijgt het bestuur bericht dat de aanvraag goedgekeurd is. De werkelijke kosten bedragen ruim het dubbele, het verschil wordt dan uit eigen middelen bijbetaald. De oude schuiver bracht nog f 650,00 op bij de inruil. De foto laat zien dat het ook wel eens mis ging als het ijs onverwachts nog niet sterk genoeg was.

75-Jarig bestaan

Een nieuwe mijlpaal voor de vereniging is het 75-jarig bestaan van de vereniging. Dat wordt met een receptie op 16 december 2000 in het dorpshuis “De Heidehoek” gevierd. Namens de gemeente was wethouder Martens aanwezig en gaven vrijwel alle Vledderveense verenigingen acte de présence. In zijn toespraak legde wethouder Martens de nadruk op het belang van de vrijwilligers voor de vereniging. Zonder de inzet van deze leden zou de vereniging in zijn huidige vorm ondenkbaar zijn.

De tent wordt caravan

Ook de elk jaar weer op te bouwen tent heeft zijn langste tijd gehad. De steeds weerkerende problemen met de palen en samen met het doek, dat erg slecht begon te worden, deden het bestuur naar een alternatief omzien. Uiteindelijk besloot men een gebruikte caravan aan te schaffen. Kaartverkoop en consumptieverstrekking kon dan vandaar uit goed geregeld worden. Precies op de rand van het ijs was een vlak stukje oever, daar kon de caravan dan mooi geparkeerd worden.